Instytut Pamięci Narodowej

Polskie Miesiące

Sierpień 1980

Trudne lato ‘81

W początkach czerwca doszło do poważnego starcia wewnątrz PZPR. Na XI plenum Komitetu Centralnego tej partii do ataku przystąpili wspierani przez Moskwę przedstawiciele frakcji konserwatywnej (tak zwanego „betonu”), na czele z Tadeuszem Grabskim. Nie zdołali oni jednak osłabić pozycji S. Kani i W. Jaruzelskiego. Zmiany układu sił nie przyniósł także IX Nadzwyczajny Zjazd PZPR, który obradował pomiędzy 14 a 20 VII 1981 r.

Tymczasem narastało społeczne niezadowolenie związane z nieustannie pogarszającą się sytuacją gospodarczą. Nie poprawiło jej rozpoczęte w kwietniu stopniowe budowanie systemu reglamentacji towarów, czyli wprowadzenie tak zwanych kartek (początkowo na mięso i jego przetwory oraz na masło, mąki, ryż i kasze). Już w lipcu przydziały kartkowe zostały obniżone o 1/5. W odpowiedzi 30 VII 1981 r. w Łodzi zorganizowano pierwszy z wielu „marszów godowych”. Kilka dni później w trakcie kolejnego protestu przeciwko pogarszającym się warunkom życia, na dwie doby (3-5 VIII) zablokowano w Warszawie rondo u zbiegu alej Jerozolimskich i ulicy Marszałkowskiej. Trwające przez prawie cały sierpień negocjacje z władzami na temat poprawy zaopatrzenia zostały storpedowane przez stronę rządową.

Nasilały się także protesty związane z trwającymi prześladowaniami działaczy opozycji (przede wszystkim procesem liderów KPN). W praktycznie każdym regionie NSZZ „Solidarność” działały Komitety Obrony Więzionych za Przekonania, w których czołową rolę odgrywali często działacze NZS.

Władze, nieustannie przygotowując się do zaplanowanej konfrontacji, starały się przywrócić jedność we własnych szeregach. Szybko spacyfikowano próbę powołania Związku Zawodowego Funkcjonariuszy MO.

Łukasz Kamiński

Opcje strony