Polskie miesiące

https://polskiemiesiace.ipn.gov.pl/mie/wszystkie-wydarzenia/sierpien-1980/regiony-solidarnosci/116424,Bydgoszcz.html
29.03.2024, 02:20

Bydgoszcz

Bydgoski sierpień rozpoczął się 28 VIII 1980 r. strajkami największych zakładów pracy w mieście. Strajkujący solidaryzowali się z MKS-ami w Gdańsku i Szczecinie oraz stawiali postulaty ekonomiczne. 28 VIII 1980 r. ukonstytuował się Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, koordynujący działalność poszczególnych komitetów strajkowych. Brali w nim udział przedstawiciele zakładów uczestniczących w akcji strajkowej.

Przewodniczącym bydgoskiego MKS został pracownik WPK Bogumił Nawrocki, a jego zastępcą Leszek Freiter. Pierwszą siedzibą MKS były pomieszczenia WPK. Druga siedziba znajdowała się w Zakładach Rowerowych ,,Predom – Romet”. 30 VIII 1980 r. MKS skupiał już 38 zakładów. W reakcji na podpisanie porozumień gdańskich strajki w Bydgoszczy i województwie zasadniczo dobiegły końca. 4 IX 1980 r. utworzono Zarząd Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego w którego skład weszli przedstawiciele największych zakładów pracy uczestniczący w sierpniowych strajkach. Następnie wybrano Prezydium MKZ. Przewodniczącym MKZ wybrano Jana Rulewskiego pracownika ZR ,,Predom – Romet” i jednocześnie osobę obdarzoną charyzmą, zaś zastępcami przewodniczącego zostali wybrani Krzysztof Gotowski i Marian Grubecki. Tego ostatniego od 26 IX 1980 r. zastąpił Antoni Tokarczuk.


Początkowo MKZ tworzyły delegacje 38 zakładów pracy. Pod koniec swego istnienia w czerwcu 1981 r. MKZ składał się z 58 przedstawicieli reprezentujących wybrane komisje zakładowe i oddziały (ostatnie posiedzenie bydgoskiego MKZ odbyło się 30 VI 1981 r.). Dnia 26 IX 1980 r. powołano do życia oddziały MKZ w Chojnicach, Inowrocławiu, Koronowie, Mogilnie, Nakle, Sępólnie Krajeńskim, Solcu Kujawskim, Świeciu, Szubinie, Tucholi i Żninie. Przy bydgoskim MKZ powołano takie działy jak: dział związkowy (pomoc komisjom zakładowym), dział interwencyjny (nadzór nad komisjami zakładowymi, zapobieganie dzikim strajkom), dział lektorski (obsługa zebrań zakładowych), dział informacji i propagandy (przygotowywanie i wydawanie ulotek, plakatów), grupa adwokatów i radców prawnych (reprezentowanie i obrona prawna pracowników). Bydgoski MKZ utworzył również Regionalny Ośrodek Prac Społeczno – Zawodowych (kontynuował on pracę nad uzyskaniem informacji o nadwyżkach żywności, sprawiedliwej reglamentacji, przeprowadzał badania ankietowe jak na początku IV 1981 r. na temat wydarzeń bydgoskich, szkolił on też przewodniczących komisji zakładowych). Przy bydgoskim MKZ w dniu 12 II 1981 r. powołano też Tymczasową Regionalną Komisję Rewizyjną (przewodnicząca – Maria Nowak, członkowie – Jerzy Kęsik i Jakub Kaczanowski).


Od 7 X 1980 r. bydgoski MKZ posiadał własny organ prasowy zatytułowany ,,Wolne Związki”. Nakład pierwszego numeru wyniósł około 3 tysięcy sztuk. Redaktorem naczelnym został A. Tokarczuk. Z dniem 19 I 1981 r. MKZ zaczął wydawać też biuletyn zatytułowany ,,Serwis Informacyjny”. Dnia 17 IX 1980 r. przedstawiciele bydgoskiego MKZ wzięli udział w spotkaniu przedstawicieli MKZ z terenu całej Polski (w sumie 20 MKZ). Bydgoszcz reprezentowali: J. Rulewski (MKZ), K. Gotowski (MKZ), B. Nawrocki (WPK), Jerzy Ossowski i Czesław Rekowski (ZCH ,,Organika – Zachem), Jan Marfiewicz (ATR Bydgoszcz) i Ryszard Ostrowski. Podczas spotkania w Gdańsku przyjęto nazwę NSZZ ,,Solidarność”. 3 X 1980 r. bydgoski MKZ NSZZ ,,Solidarność” uczestniczył w ogólnopolskim godzinnym strajku ostrzegawczym mającym wymusić na władzach przestrzeganie porozumień sierpniowych. W XII 1980 r. był zaś organizatorem sesji Krajowej Konferencji do spraw Żywności. Pod koniec IX 1980 r. w bydgoskim MKZ skupionych było ponad 160 komisji zakładowych. Na dzień 12 X 1980 r. NSZZ ,,Solidarność” w regionie bydgoskim miał mieć około 90 tysięcy członków. O zasięgu działań Związku w województwie może świadczyć fakt, że pod koniec XII 1980 r. komitety zakładowe NSZZ ,,Solidarność” działały w 726 zakładach pracy województwa, zaś do Związku wstąpiło więcej niż 200 tysięcy osób. Wpływ na działalność Związku miały dramatyczne wydarzenia z 19 III 1981 r., kiedy to na posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy pobito J. Rulewskiego i Mariusza Łabentowicza. W dniach 19-21 VI 1981 r. odbyło się I Walne Zebranie Delegatów Regionu Bydgoskiego, a w zasadzie pierwsza jego część. Do tego czasu miały miejsce procedury wyborcze w zakładach pracy związane z wyborem komisji zakładowych. Podczas pierwszej części I Walnego Zebrania Delegatów Regionu Bydgoskiego podjęto decyzję o zmianie nazwy z Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ ,,Solidarność” w Bydgoszczy na Zarząd Regionu NSZZ ,,Solidarność” w Bydgoszczy. Terenem działania Zarządu Regionu pozostał obszar województwa bydgoskiego.


Druga tura Walnego Zebrania Delegatów NSZZ ,,Solidarność” Regionu Bydgoskiego odbyła się w dniach 3 – 5 VII 1981 roku. Wtedy wybrano też Zarząd Regionu składający się z 50 osób. W jego skład weszło 30 delegatów z Bydgoszczy i 20 delegatów z terenu. Na stanowisko Przewodniczącego kandydowali: J. Rulewski, A. Tokarczuk i Lech Winiarski. Ostatecznie przewodniczącym wybrano J. Rulewskiego. Wiceprzewodniczącymi Zarządu Regionu zostali: A. Tokarczuk (odpowiedzialny za sprawy ogólnozwiązkowe), J. Perejczuk (do spraw organizacyjno – administracyjnych) i Ryszard Helak (do spraw propagandy i szkolenia). Wybór wiceprzewodniczących nastąpił 13 VIII 1981 roku. Podczas III części I WZD Regionu Bydgoskiego w dniu 1 VIII 1981 r. dokończono wybór delegatów na Zjazd Krajowy NSZZ ,,Solidarność” w Gdańsku. Jednocześnie 10 VIII 1981 r. w Bydgoszczy utworzono Komisję do spraw Żywności działającą pod patronatem Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ ,,Solidarność”. Jej przewodniczącym i jednocześnie pełnomocnikiem Komisji z ramienia KKP został J. Rulewski (Komisja ta funkcjonowała w Bydgoszczy do czasu Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ ,,Solidarność” w Gdańsku).
Delegaci Regionu Bydgoskiego w liczbie 28 osób uczestniczyli w odbywającym się w Gdańsku we IX i X 1981 r. Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ ,,Solidarność”. Bardzo ciepło pozostali uczestnicy KZD w Gdańsku przyjęli osobę Przewodniczącego Zarządu Regionu Bydgoskiego NSZZ ,,Solidarność” J. Rulewskiego. W trakcie Zjazdu bydgoscy delegaci brali czynny udział w pracach komisji zjazdowych. Przewodniczący Zarządu Regionu Bydgoskiego NSZZ ,,Solidarność” J. Rulewski uczestniczył w wyborach na stanowisko Przewodniczącego Związku mając przeciwko sobie 3 kontrkandydatów, zaś po wyborze nowych władz NSZZ ,,Solidarność” wiceprzewodniczącego bydgoskiego Związku A. Tokarczuka oddelegowano do pracy w Komisji Krajowej NSZZ ,,Solidarność”, gdzie pełnił rolę sekretarza. Jesienią 1981 r. w Regionie Bydgoskim dawało się odczuć panującą w skali ogólnopolskiej napiętą atmosferę w kraju, dodatkowo spotęgowaną piętrzącymi się trudnościami ekonomicznymi.

Tomasz Rabant

Opcje strony