Włocławski sierpień 1980 r. został zainicjowany 22 VIII przez wiec załogi Włocławskiej Fabryki Maszyn i Urządzeń ,,Wisła”, którzy poparli postulaty robotników Wybrzeża. 28 VIII 1980 r. strajk podjęli pracownicy Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji we Włocławku żądający zapoznania się z postulatami robotników Wybrzeża. W dniach 29 – 30 VIII miały też miejsce jednodniowe strajki w Zakładach Azotowych ,,Azoty”, Fabryce Lin i Drutu ,,Drumet” oraz ,,Transbudzie”. Włocławscy robotnicy solidaryzowali się z postulatami związkowymi gdańskiego i szczecińskiego MKS.
Pojawiły się także postulaty o charakterze ekonomicznym. We Włocławku nie doszło jednak do powstania reprezentacji strajkujących o charakterze ponadzakładowym w postaci MKS – u. Strajki wspomniane po podpisaniu porozumień w Szczecinie zostały zakończone. 5 IX 1980 r. delegacja pracowników z ,,Azotów” spotkała się z Lechem Wałęsą w Gdańsku i to właśnie w Zakładach Azotowych powstał 15 IX pierwszy komitet założycielski Związku. 22 IX 1980 r. w lokalu Oddziału Wojewódzkiego Stowarzyszenia ,,PAX” we Włocławku odbyło się zebranie przedstawicieli 23 zakładów pracy.
Miejscowy PAX wydatnie dopomógł w organizacji Związku. Cztery dni później doszło do powstania Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ ,,S” Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej we Włocławku w dniu 26 IX 1980 r., na czele którego w roli przewodniczącego stanął Marian Nowicki – ślusarz z Zakładów Azotowych we Włocławku. W skład Prezydium MKZ weszli także: Marek Malicki (wiceprzewodniczący MKZ, pracownik Kujawskiej Fabryki Manometrów), Prokop Wojciechowski (sekretarz MKZ, pracownik Hydrobudowy), Lucjan Przystałowski, Marek Jesiołowski, Kazimierz Rojkowski, Ryszard Lewandowski, Zbigniew Mokras, Wiesław Świątkiewicz, Marek Urbański. Na początku listopada 1980 r. w MKZ Regionu Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej zarejestrowanych było 80 komitetów zakładowych, zaś liczba członków sięgała 42 tysięcy. Jesienią 1980 r. Region uczestniczył w ogólnopolskich akcjach protestacyjnych. W XI 1980 r. powstała Miejska Komisja Koordynacyjna MKZ w Rypinie na czele z przewodniczącym Ryszardem Hańczykiem. W II 1981 r. w Lipnie i Radziejowie powstały Międzyzakładowe Komisje Koordynacyjne MKZ, zaś ich przewodniczącymi zostali Jan Ramza i Stanisław Gawroński.
W I 1981 r. MKZ we Włocławku wsparł działania NSZZ ,,Solidarności Chłopskiej” m.in. organizację rolniczych manifestacji. W II 1981 r. doszło do zmian w składzie Prezydium MKZ: wiceprzewodniczącymi zostali Janusz Heliński i P. Wojciechowski, zaś nowymi członkami Prezydium Tadeusz Zygadło, Igor Kraiński, Elżbieta Kierzkowska i Zbigniew Kaszubski. W III 1981 r. powołano Regionalny Komitet Strajkowy w związku z wydarzeniami bydgoskimi z 19 III 1981 roku. W czerwcu 1981 r. doszło do zakończenia działalności przez włocławski MKZ. Podczas I i II Walnego Zebrania Delegatów (29 V i 5 VI) powołano do życia i wybrano Zarząd Regionu Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej NSZZ ,,Solidarność”. Przewodniczącym Zarządu Regionu został M. Nowicki, zaś wiceprzewodniczącymi W. Świątkiewicz i Edward Wilk. W skład Prezydium Zarządu weszli: Karol Jung (Kujawska Fabryka Manometrów, przew. KZ), Z. Kaszubski (PKS, przew. KZ), E. Kierzkowska (Fabryka Farb i Lakierów, przew. KZ), Cecylia Kościuk (nauczycielka), Józef Maciejewski (Kujawska Fabryka Manometrów, członek Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania we Włocławku), Andrzej Mazur (Oddział Stowarzyszenia PAX we Włocławku, przew. KZ), Lucjan Przystałowski (kierowca MPK, przewodniczący komisji rewizyjnej), Tadeusz Zygadło (Wojewódzka Dyrekcja Rozbudowy Miast i Osiedli Wiejskich, przew. KZ).
Pozostałych członków i członkiń Zarządu Regionu było 45. W skład komisji rewizyjnej Regionu weszło 9 osób. Komisji przewodniczył Franciszek Sobieski. Na dzień 2 VI 1981 r. liczba członków Związku w Regionie wynosiła 65 261 osób. Jednocześnie dokonano wyboru 6 delegatów Regionu na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ ,,S” w Gdańsku we IX 1981 roku. Na I KZD NSZZ ,,Solidarności” w Gdańsku delegaci ci nie odegrali większej roli. 23 IX 1981 r. utworzono Rejonowe Komisje Koordynacyjne NSZZ ,,S” Regionu Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej w: Ciechocinku, Lipnie, Aleksandrowie Kujawskim, Rypinie, Radziejowie, Lubrańcu i Chodczu. Po zjeździe, a przed wprowadzeniem stanu wojennego działania władz regionalnych Związku koncentrowały się na prowadzeniu działalności bieżącej. Jednocześnie w okresie 23 XI – 13 XII 1981 r. miał miejsce ogólnopolski strajk Solidarności Chłopskiej w siedzibie Wojewódzkiego Związku Kółek i Organizacji Rolniczych we Włocławku.
Tomasz Rabant