Pierwszą solidarnościową strukturą na terenie dawnego województwa kaliskiego był powstały w Jarocinie na początku września 1980 roku Tymczasowy Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność”. W tym mieście utworzono również, w dniu 15 września 1980 roku, pierwszy Międzyzakładowy Komitet Założycielski. Jego działacze redagowali ukazujące aż do grudnia 1981 roku pismo związkowe - „Biuletyn Informacyjny”. Na pierwszego przywódcę jarocińskiej „Solidarności” wybrano Andrzeja Siankowskiego.
W okresie od września 1980 do lutego 1981 roku w dziewięciu najważniejszych ośrodkach miejskich (z czasem stały się one siedzibami okręgów związku) na terenie Kaliskiego powstały odpowiednie struktury „Solidarności”, w tym 18 września 1980 roku Miejski Komitet Porozumiewawczy w Ostrowie Wielkopolskim, któremu przewodniczył Jacek Hadaś, zaś niewiele ponad tydzień później, bo 29 września 1980 roku, Międzyzakładowy Komitet Założycielski w Kaliszu na czele z Antonim Pietkiewiczem. MKZ w Kaliszu posiadał również swój własny tytuł prasowy - ukazującą się do 9 grudnia 1981 „Solidarność”. Pozostałymi miastami województwa, w których powstały struktury związku nadrzędne wobec Komitetów Zakładowych, były: Krotoszyn, Kępno, Ostrzeszów, Pleszew, Syców i Wieruszów. Nazwy struktur miejskich miały zostać ujednolicone do wspólnej dla wszystkich formy: Miejskie Komisje Porozumiewawcze NSZZ „Solidarność”, przy okazji przeprowadzonych w okresie wiosny 1981 wyborów stałych władz w poszczególnych okręgach związkowych istniejących w ramach województwa kaliskiego.
Tworzenie jednolitych władz ogólnowojewódzkich na terenie Kaliskiego nie było bynajmniej procesem łatwym. Podstawowym problemem części działaczy była bowiem ważna z punktu widzenia logistyki jak i niewątpliwie prestiżu decyzja o tym, które z miast województwa stanie się przyszłą siedzibą związku na tym obszarze. Poważny konflikt rozgorzał w tej materii między przywódcami „Solidarności” z Jarocina, Kalisza i Ostrowa. W połowie października przedstawiciele dwóch ostatnich ośrodków wypracowali porozumienie, zgodnie z którym to MKZ w Kaliszu nadal aspirował do koordynowania działań „Solidarności” na obszarze całego województwa. Szefostwo jarocińskiej „Solidarności”, nie dawało jednak za wygraną i również starało się gromadzić pod swoimi skrzydłami reprezentantów MKZ z innych miast województwa. Patową sytuację na linii Kalisz-Jarocin miała rozwiązać zbliżająca się wiosną 1981 roku kampania wyborcza do regionalnych władz związku i powołanie Regionalnej Komisji Wyborczej. RKW zasilili przedstawiciele wszystkich miejskich struktur województwa kaliskiego poza Jarocinem, który formalnie nie uznał jej powstania. Powoli stawało się jasne, że to działacze kaliskiego MKZ będą liderami ruchu zjednoczeniowego na terenie województwa. Ostatnią, jak się później okazało, próbę utrzymania jedności związku w obrębie Kaliskiego podjęto na początku czerwca 1981 roku. W trakcie wspólnego spotkania przedstawicieli zwaśnionych stron, członkowie MKZ Jarocin zdecydowali ostatecznie o przyłączeniu się do tworzonej równolegle struktury regionalnej „Solidarności” w Poznaniu. Pod koniec czerwca członkowie jarocińskiej „Solidarności” przeprowadzili wybory swoich przedstawicieli do Zarządu Regionu Wielkopolska i tym samym formalnie potwierdzili swoją odrębność względem tworzonych pod auspicjami MKZ Kalisz władz regionalnych.
Drugim istotnym elementem czasowo wyhamowującym powstawanie silnych struktur kierowniczych „Solidarności” na poziomie województwa kaliskiego były wpływy, jakie posiadały na tym terenie inne bardzo prężne ośrodki związku spoza województwa, w tym przede wszystkim wrocławski. Część Komitetów Zakładowych z Kępna, Sycowa i Wieruszowa zgłosiła bowiem w początkowej fazie swego istnienia akces do MKZ Wrocław i przez dłuższy czas nie było jasne, czy zasilą one szeregi tworzonej struktury regionalnej w Kaliszu. Przez krótki czas między dwoma centrami wojewódzkimi iskrzyło; ostatecznie jednak większość wspomnianych KZ uznała zwierzchnictwo MKZ w Kaliszu i konflikt zażegnano.
1. lipca 1981 roku w trakcie drugiej tury Walnego Zjazdu Delegatów województwa kaliskiego uchwalono powstanie ogólnowojewódzkiej struktury związku o nazwie NSZZ „Solidarność” Region Wielkopolska Południowa z siedzibą w Kaliszu. WZD dokonał również wyboru władz nowopowstałej struktury. Przewodniczącym Zarządu Regionu został wybrany Zygmunt Rolicz, zaś w skład prezydium ZR weszli Antoni Pietkiewicz, Bogusław Śliwa, Henryk Piwowarczyk, Wojciech Kościelniak, Tadeusz Pluciński i Jerzy Koralewski. Pod koniec listopada 1981 roku dotychczasowy przewodniczący ZR zrezygnował z dalszego pełnienia swojej funkcji, wobec czego na tymczasowego szefa struktur kaliskiej „Solidarności” wybrano A. Pietkiewicza. W tym kształcie władze „Wielkopolski Południowej” funkcjonowały aż do wprowadzenia stanu wojennego i koordynowały w tym czasie działania ponad 150 tysięcy działaczy związkowych z tego obszaru. ZR posiadał również własny, redagowany przez swoich pracowników tytuł prasowy „Wiadomości Dnia”.
Podobnie jak wielu innych częściach Polski, które charakteryzował rolniczo-przemysłowy profil gospodarczy regionu, w Kaliskiem równolegle z powstawaniem struktur „Solidarności” robotniczej powstawały zalążki przyszłego związku zawodowego rolników. "Solidarność Wiejska” na terenie województwa, analogicznie jak na terenie całego kraju, powstawała przy dużej pomocy poszczególnych MKZ regionu. Pierwszy zjazd działaczy związku z terenu całego województwa odbył się 11. stycznia 1981 roku w Kaliszu. Podczas obrad powołano do życia Tymczasowy Zarząd Wojewódzki NSZZ „Solidarność Wiejska”, a na jego przewodniczącego wybrano Mieczysława Walczykiewicza. Kolejne Komitety Założycielskie „Solidarności” chłopskiej działające na poziomie gmin powstawały aż do późnej wiosny 1981 roku.
Andrzej Czyżewski