Polskie miesiące

W latach 1944–1947 komuniści dokonali blisko 150 skrytobójczych zabójstw działaczy i sympatyków Polskiego Stronnictwa Ludowego. Ludowcy ginęli z rąk bojówkarzy z PPR, funkcjonariuszy UB i MO, członków ORMO. Wśród ofiar znaleźli się nie tylko aktywni działacze PSL, w tym m.in. kandydaci na posłów do Sejmu Ustawodawczego, ale także jego zwolennicy. W okresie między referendum ludowym a wyborami w sposób bestialski zostali zamordowani m.in.:

• GARSTKA Stanisław – rolnik ze wsi Przybyszowo, członek Zarządu Powiatowego PSL w Sierpcu, woj. warszawskie; zamęczony 6 sierpnia 1946 r. podczas śledztwa prowadzonego przez oficera śledczego UB z Sierpca;
• GODLEWSKI Leszek – syn prezesa Zarządu Powiatowego PSL w Działdowie, woj. warszawskie; zamordowany 3 września 1946 r. przez „nieznanych sprawców”;
• GUZIK Józef – rolnik ze wsi Chorążyce, wiceprezes Zarządu Powiatowego PSL w Miechowie, woj. krakowskie; aresztowany przez UB, jego zwłoki porzucone w polu znaleziono  26 października 1946 r.;
• HACHLICA Józef – technik drogowy, więzień KL Auschwitz, prezes Koła PSL Kraków-Prokocim; zamordowany 22 października 1946 r. przez „nieznanych sprawców” z UB, kilka dni po swoim przemówieniu wygłoszonym na pogrzebie Józefa Burdy i Mariana Sikory, członków PSL ze wsi Rzeszotary zamordowanych przez bojówkę PPR. Sprawcy oddali w głowę Hachlicy, pod drzwiami jego domu, kilkanaście strzałów. Zrobione wówczas zdjęcie stało się dowodem bestialskich działań funkcjonariuszy „bezpieki”. Zdjęcie ujrzało światło dzienne w dniu wyborów do Sejmu Ustawodawczego dzięki prasie emigracyjnej i zagranicznej, m.in. wydawanemu w Londynie tygodnikowi „Jutro Polski” oraz londyńskiemu „Daily Telegraph”. Fotograf oraz student Uniwersytetu Jagiellońskiego, który sprowadził go na miejsce zbrodni, zostali skazani na 5 i 6 lat więzienia;
• JÓZEFOWICZ Apolinary – były komendant Batalionów Chłopskich na pow. Miechów, członek Zarządu Powiatowego PSL w Miechowie, woj. krakowskie; zamordowany w nocy z 1 na 2 sierpnia 1946 r. przez bojówkę PPR;
• KOŁODZIEJ Józef – urzędnik, członek Zarządu Powiatowego PSL w Kluczborku, woj. opolskie; zatrzymany przez funkcjonariuszy UB w Bogacicy, a następnie zastrzelony 3 sierpnia 1946 r.;
• MAJKA Józef (Jerzy) – rolnik ze wsi Mnich, prezes Koła PSL w pow. Cieszyn, woj. katowickie; aresztowany przez UB 7 lipca 1946 r. za rzekome udzielenie pomocy zbrojnemu podziemiu niepodległościowemu, poddany torturom, zmarł w więzieniu 10 lipca 1946 r.;
• MALEJKO Jan – kandydat PSL na posła do Sejmu Ustawodawczego z okręgu bydgoskiego, aresztowany przez UB, jego zwłoki znaleziono 18 października 1946 r.;
• MARKIEWICZ Roman – skarbnik Zarządu Powiatowego PSL w Gostyninie, woj. warszawskie; zamordowany 20 sierpnia 1946 r. przez „nieznanych sprawców”;
• MIŁKOWSKI Stefan – inżynier, członek Zarządu Powiatowego PSL w Miechowie, woj. krakowskie; śmiertelnie postrzelony w nocy z 1 na 2 sierpnia 1946 r. przez funkcjonariusza MO;
• PECIO Henryk – porucznik Batalionów Chłopskich, wiceprezes Zarządu Powiatowego PSL w Puławach, woj. lubelskie; zamordowany 1 września 1946 r. przez członków ORMO;
• PRZENIOSŁO Stanisław – rolnik ze wsi Kalina Mała, członek Zarządu Koła PSL w pow. Miechów, woj. krakowskie; zamordowany 27 października 1946 r. przez bojówkę PPR;
• SIENNICKI Stanisław – sekretarz Zarządu Powiatowego PSL w Ostrowi Mazowieckiej, woj. warszawskie; zamordowany 30 października 1946 r. przez funkcjonariuszy UB;
• STARZYŃSKI Andrzej – członek PSL z Borek, pow. Radzyń, woj. lubelskie; zamordowany 25 listopada 1946 r. przez funkcjonariuszy MO podczas rozklejania ulotek wyborczych;
• SZCZELUJA Stefan – kandydat PSL na posła do Sejmu Ustawodawczego w Bielsku; zmarł w 1946 r. po parotygodniowych torturach w UB;
• WNUK Władysław – prezes Zarządu Powiatowego PSL w Kozienicach, woj. kieleckie; zamordowany 20 lipca 1946 r. przez „nieznanych sprawców”;
• WZOREK Feliks – nauczyciel, działacz PSL z Siennicy, pow. Mińsk Mazowiecki, woj. warszawskie; zmarł w listopadzie 1946 r., kilka dni po wypuszczeniu z więzienia UB, w którym był torturowany.

Opracowano na podstawie:

• Lista członków Polskiego Stronnictwa Ludowego, zamordowanych w latach 1944–1964, oprac. F. Wilk, „Zeszyty Historyczne” 1964, z. 6, s. 8–15;
• Lista (niepełna) członków PSL zamordowanych przez władze bezpieczeństwa w latach 1945–1947, [w:] R. Turkowski, Polskie Stronnictwo Ludowe w obronie demokracji 1945–1949, Warszawa 1992, s. 333–338.

kliknij aby powiększyć zdjęcie kliknij aby powiększyć zdjęcie kliknij aby powiększyć zdjęcie kliknij aby powiększyć zdjęcie kliknij aby powiększyć zdjęcie