14 XII 1970 r. (poniedziałek)

01:15 – Szczecin: dyżurny KP MO w Choszcznie informuje, że 13 XII 1970 r. na terenie miasta dokonany został wrogi napis na parkanie szkoły o treści: „precz z podwyżką, precz z Gomułką, huje pierdolone”.
05:00 – Gdańsk: w Stoczni Gdańskiej im. Lenina odbywa się narada aktywu partyjnego, zostaje omówiona sytuacja i wydane zalecenia dla aktywu partyjnego – podjęcie rozmów z załogą w celu rozładowania napięć. Służba Bezpieczeństwa kieruje do kluczowych zakładów pracy grupy operacyjne w celu rozpoznania sytuacji. W nocy służba zewnętrzna MO i żołnierze jednostek wojskowych przeprowadzają dokładną penetrację terenu oraz kontrolują stan zabezpieczenia zakładów.
07:00 – Gdańsk: pracownicy wydziałów S-4 (mechaniczny) i S-3 (kotlarnia) Stoczni Gdańskiej im. Lenina przerywają pracę. Wydział W-3 udaje się pod dyrekcję stoczni.
09:45 – Gdańsk: pod dyrekcją Stoczni Gdańskiej im. Lenina gromadzi się tłum liczący ponad 3 tys. osób. Demonstranci żądają cofnięcia podwyżki cen, regulacji systemu płac (zwłaszcza premii), odsunięcia rządzącej ekipy od władzy. Dyrektor Stanisław Żaczek oświadcza, że nie jest kompetentny w spełnieniu żądań. Demonstranci żądają rozmów z I sekretarzem KW PZPR – Alojzym Karkoszką.
przed 10:00 – Warszawa: Teodor Palimąka – zastępca kierownika Wydziału Organizacyjnego KC PZPR – pełniący tego ranka telefoniczny dyżur łączności partyjnej, otrzymuje informację o protestach robotniczych w Gdańsku. Wkrótce informacja trafia do wszystkich decydentów z kierownictwa partii i państwa.
10:00 – Warszawa: w Sali Kolumnowej Urzędu Rady Ministrów rozpoczyna się zebranie plenarne KC PZPR. Co pewien czas jego członkom przedkładane są przez oficerów MSW meldunki na kartkach. Informacje z Gdańska mówią póki co jedynie o kilkuset protestujących. Obrady opuszcza Stanisław Kociołek, który wkrótce wylatuje do Gdańska, w którym do niedawna był I sekretarzem (kilka godzin później dołączają do niego najbliżsi współpracownicy Gomułki – Ignacy Loga-Sowiński, Zenon Kliszko i wiceminister obrony narodowej gen. Grzegorz Korczyński).
11:00 – Elbląg: narada aktywu partyjnego, na której omawiana jest aktualna sytuacja polityczna.
11:05 – Gdańsk: z bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina wychodzi pochód ok. tysiąca stoczniowców, zatrzymuje się przed gmachem KW PZPR przy ul. Wały Jagiellońskie. W tłumie znajdują się dwa plutony grupy interwencyjnej KW MO w celu prowadzenia rozpoznania i działań destrukcyjnych. Demonstranci śpiewają Międzynarodówkę, hymn Gwardii Ludowej, wznoszą okrzyki. I sekretarz KW PZPR, Alojzy Karkoszka, jest w Warszawie na posiedzeniu VI Plenum KC PZPR, do stoczniowców wychodzi sekretarz ds. organizacyjnych Zenon Jundziłł i dyrektor Zjednoczenia Przemysłu Okrętowego Stanisław Skrobot. Przyjeżdża radiowóz z aparaturą nagłaśniającą. Zenon Jundziłł apeluje o powrót do pracy, jego słowa przywitane są gwizdami. Demonstranci opanowują stojący przy nich radiowóz i przez megafony ogłaszają strajk powszechny na jutro oraz wiec przed KW PZPR na godz. 16:00. Służba Bezpieczeństwa wysyła grupę interwencyjną w celu unieruchomienia instalacji nagłaśniającej w radiowozie.
12:20 – Gdańsk: demonstranci pchają opanowany radiowóz w kierunku Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Pochód udaje się następnie ul. Jana z Kolna w kierunku Stoczni Północnej. Załoga jest wzywana przez megafon do strajku i udziału w wiecu przed KW PZPR o godz. 16:00.
13:00 – Gdańsk: do Stoczni Gdańskiej im. Lenina przybywają: minister przemysłu ciężkiego Franciszek Kaim, I sekretarz KZ PZPR w stoczni Jerzy Pieńkowski. W dyrekcji odbywa się narada.
13:15 – Gdańsk: demonstranci wyważają bramę Stoczni Północnej i wchodzą na teren zakładu, nawołują do strajku. Przyłączają się nieliczni stoczniowcy.
13:45 – Gdańsk: demonstranci ulicami Marynarki Polskiej i Kliniczną udają się w kierunku Politechniki Gdańskiej.
14:10 – Gdańsk: demonstranci wyważają bramę Politechniki Gdańskiej. Do tłumu wychodzi rektor Janusz Staliński i I sekretarz KU PZPR Zdzisław Przewłócki, próbują skłonić demonstrantów do opuszczenia uczelni, zostają poturbowani. Kilkaset osób wchodzi do budynku i nawołuje studentów do przyłączenia się do pochodu – apele nie odnoszą skutku.
14:50 – Gdańsk: demonstranci opuszczają Politechnikę Gdańską i udają się pod Rozgłośnię Polskiego Radia przy al. Zwycięstwa. Służba Bezpieczeństwa rozkazuje przygotować się do unieruchomienia aparatury radiowej.
15:05 – Gdańsk: demonstranci forsują bramę Rozgłośni. Służba Bezpieczeństwa poleca unieruchomić aparaturę radiową. Demonstranci żądają uruchomienia Rozgłośni w celu nadania apelu do robotników w całym kraju, w przypadku odmowy grożą dewastacją Rozgłośni.
15:30 – Gdańsk: demonstranci opuszczają Rozgłośnię i kierują się al. Zwycięstwa w kierunku Śródmieścia. Pochód rozrasta się do kilku tysięcy osób.
15:55 – Gdańsk: na wiadukcie Błędnik pierwsze starcie z MO. Milicja wzywa pochód do rozejścia się. Tyraliera ZOMO pod naciskiem tłumu wycofuje się. Demonstranci zbierają kamienie z torowiska. Tłum dzieli się na dwie grupy: jedna udaje się pod KW PZPR, druga pod Dom Prasy na Targu Drzewnym.
16:20 – Gdańsk: Rejon I Portu Gdańskiego – 200 portowców przerywa pracę i kieruje się do Śródmieścia.
16:30 – Gdańsk: demonstranci docierają na Targ Drzewny pod Dom Prasy, wznoszą okrzyki: „chleba”, „prasa kłamie”. W budynku Domu Prasy, Teatru „Wybrzeże”, bankach wybijane są szyby.
17:00 – Gdańsk: milicja blokuje ul. Podwale Staromiejskie i za pomocą armatek wodnych rozprasza tłum na Targu Drzewnym. Demonstranci przesuwają się w kierunku KW PZPR.
17:00 – Gdańsk: grupa 300 osób maszeruje w porcie Nabrzeżem Wiślanym wznosząc okrzyki: „żądamy chleba”.
17:20 – Gdańsk: pod KW PZPR zgromadzony jest tłum liczący 10 tys. osób. Delegacje demonstrantów wchodzą do budynku na rozmowy z I sekretarzem KW PZPR Alojzym Karkoszką.
17:30 – Gdańsk: do demonstrantów pod KW PZPR dołącza grupa idąca z portu gdańskiego. Część demonstrantów wdziera się do garaży KW PZPR i atakuje kamieniami oddziały milicji.
17:40 – Gdańsk: demonstranci przed KW PZPR zostają rozproszeni przez oddziały milicji, które odzyskują zagarnięty przez demonstrantów radiowóz (zostaje w nim natychmiast uszkodzona aparatura nagłaśniająca). Tłum przechodzi w rejon ulic Rajskiej i Heweliusza, rozpoczyna się grabież sklepów.
18:00 – Gdańsk: grupa 600 osób maszeruje z portu gdańskiego do Politechniki Gdańskiej. Oddziały milicji pod KW PZPR nie wytrzymują naporu tłumu i wycofują się.
18:10 – Gdańsk: pod Rozgłośnią Polskiego Radia przy al. Zwycięstwa demonstruje grupa 500 osób.
18:15 – Gdańsk: demonstranci atakują KW PZPR, próbują podpalić budynek, zostaje spalona drukarnia w suterenie. Do obrony KW PZPR zostają skierowane dodatkowe oddziały milicji i wojska. Tłum zostaje wyparty w rejon skrzyżowania ulic Wały Piastowskie i Podwale Grodzkie.
18:20 – Gdańsk: pod Operą przy al. Zwycięstwa grupa 600 osób maszeruje w kierunku Politechniki Gdańskiej.
18:35 – Gdańsk: grupy demonstrantów łączą się pod Dworcem Głównym. Odzyskują radiowóz, uruchamiają aparaturę nagłaśniającą i informują, że 15 XII 1970 r. o godz. 7:00 zostanie wybrany komitet strajkowy w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Od tłumu odłącza się grupa udająca się w kierunku Politechniki Gdańskiej.
przed 19:00 – Warszawa: plenum kończy się, jakby nic się nie wydarzyło. Dopiero po zebraniu odbywa się „robocza” narada ponad dwudziestu najważniejszych i najbardziej wpływowych ludzi w państwie, podczas której omawia się kwestię rozruchów i dyskutuje o wprowadzeniu w życie, wydanego przed kilkoma dniami (8 XII 1970 r.), prewencyjnego rozkazu o koordynacji dwu ministerstw „siłowych” – obrony narodowej i spraw wewnętrznych (współdziałanie milicji, Służby Bezpieczeństwa, Wojska Polskiego i Wojskowych Służb Wewnętrznych w całym kraju). W tym samym czasie Artur Starewicz, Stefan Olszowski i kierujący Biurem Prasy KC Wiesław Bek instruują dziennikarzy, co można i należy napisać na temat obrad.
19:00 – Gdańsk: pochód 2 tys. osób wchodzi na teren Politechniki Gdańskiej. Demonstranci nawołują studentów do poparcia strajku powszechnego 15 XII 1970 r. Do ochrony KW PZPR zostaje sprowadzonych 160 żołnierzy jednostki wojsk wewnętrznych. W gdańskiej telewizji występuje przewodniczący Prezydium WRN Tadeusz Bejm, który apeluje o rozsądek i rozwagę.
19:30 – Gdańsk: demonstranci opuszczają Politechnikę Gdańską i dzielą się na dwie grupy: jedna wraca do Śródmieścia, druga udaje się do osiedla akademickiego przy ul. Wyspiańskiego.
20:00 – Gdańsk: pochód 3 tys. osób dochodzi do osiedla akademickiego przy ul. Wyspiańskiego. Szesnaście osób wchodzi do Domu Studenckiego nr 16 aby namawiać studentów do przyłączenia się do strajku. Służba Bezpieczeństwa poleca unieruchomić radiowęzeł. Po nieudanych próbach uruchomienia radiowęzła demonstranci wracają do Śródmieścia.
20:15 – Gdańsk: demonstranci wybijają szyby w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych przy wiadukcie Błędnik, demolują Dworzec Główny, zajmują przychodnię PKP.
20:30 – Gdańsk: demonstranci opuszczają przychodnię PKP.
20:40 – Gdańsk: kilkudziesięcioosobowa grupa blokuje al. Zwycięstwa przy Rozgłośni Polskiego Radia i zatrzymuje samochody. Wkrótce grupa rozrasta się do 500 osób i zatrzymuje transportery wojskowe.
21:00 – Gdańsk: tłum demoluje pomieszczenia Dworca Głównego, rzuca płyty chodnikowe na tory, blokując pociągi.
21:15 – Gdańsk: na rogu ulic Rajskiej i Heweliusza zostaje podpalony skład choinek. Wóz strażacki jadący do pożaru zostaje wepchnięty do ognia.
21:40 – Gdańsk: zostaje podpalony kiosk przy „Balt-Turist” w okolicach Dworca Głównego. tłum demoluje kawiarnię i restaurację w hotelu „Monopol”.
22:00 – Gdańsk: przed Dworcem Głównym zbiera się tłum 7 tys. osób. Zostają zdemolowane delikatesy, podpalone samochody i autobusy.
22:20 – Gdańsk: na ul. Marynarki Polskiej zbiera się grupa 150 osób i zatrzymuje przejeżdżające samochody; samochody, które się nie zatrzymują, są obrzucane butelkami z benzyną.
22:25 – Gdańsk: do miasta przybywają: sekretarz KC PZPR Zenon Kliszko, przewodniczący CRZZ Ignacy Loga-Sowiński, wiceminister obrony narodowej Grzegorz Korczyński. W komitetach partyjnych odbywają się narady.
23:00 – Gdańsk: tłum przed Dworcem Głównym rozprasza się samoistnie.
23:15 – Gdańsk: sytuacja w mieście uspokaja się.
Wieczór – Warszawa: wicepremier Piotr Jaroszewicz wylatuje do Moskwy na coroczną sesję Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.