Instytut Pamięci Narodowej

Polskie Miesiące

Grudzień 1970

16 XII 1970 r. (środa)

  • 04:00 – Gdańsk: do miasta wkraczają oddziały pancerne, które obsadzają obiekty użyteczności publicznej. Redę gdańską blokują cztery okręty Marynarki Wojennej.
  • 05:00 – Gdańsk: na teren kluczowych zakładów pracy udają się grupy operacyjne Służby Bezpieczeństwa.
  • 05:00 – Gdańsk: Stocznia Gdańska im. Lenina, Gdańska Stocznia Remontowa i Stocznia Północna ogłaszają strajk okupacyjny. Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, „Unimor” i port gdański ogłaszają strajk solidarnościowy.
  • 05:00 – Gdynia: załogi Stoczni im. Komuny Paryskiej, portu gdyńskiego i „Dalmoru” ogłaszają strajk solidarnościowy z Gdańskiem.
  • 05:30 – Szczecin: nadany zostaje szyfrogram do dyżurnego gabinetu ministra spraw wewnętrznych o sytuacji na terenie województwa szczecińskiego, dotyczący akcji „Jesień-70”. Ocena – ogólny spokój bez zakłóceń.
  • 06:00 – Elbląg: pierwsza zmiana w Spółdzielni „Metal” nie przystępuje do pracy.
  • 06:30 – Gdynia: w Stoczni im. Komuny Paryskiej, porcie gdyńskim i „Dalmorze” odbywają się wiece.
  • 06:30 – Elbląg: hala nr 14 i część wydziału W-3 w „Zamechu” nie podejmują pracy. Na żłobku Zakładów Przemysłu Odzieżowego „Truso” pojawia się hasło „Polska z dala od Rosji”.
  • 07:00 – Gdańsk: pod dyrekcją Stoczni Gdańskiej im. Lenina zbiera się tłum 5 tys. osób. Zostają odczytane żądania: podwyżka zarobków o 30 proc., obniżka cena artykułów spożywczych do wysokości sprzed 3 lat, nie obcinanie norm pracy. W porcie gdańskim pracownicy Rejonu II gromadzą się przed budynkiem administracji, żądają rozmów z dyrekcją i aktywem, inaczej grożą pójściem do stoczni lub Rejonu I.
  • 07:55 – Gdańsk: Gdańska Stocznia Remontowa, poza Wydziałem Konserwacyjno-Malarskim, nie pracuje, czeka na rozwój wypadków w Stoczni Gdańskiej im. Lenina.
  • Poranek – Moskwa: wicepremier Piotr Jaroszewicz spotyka się z sowieckim premierem i najbliższym współpracownikiem sekretarza generalnego KPZS Leonida Breżniewa – Aleksiejem Kosyginem. Dowiaduje się, że Gomułka powinien odejść i że trzeba zaprowadzić porządek w PRL. Jaroszewicz ma zacząć pracę w nowym kierownictwie, którego ster obejmie Edward Gierek.
  • 08:00 – Gdańsk: grupa stoczniowców przekracza bramę nr 2. Wojsko oddaje salwy ostrzegawcze w powietrze i bruk, zabici zostają dwaj stoczniowcy, jedenastu zostaje rannych. Demonstranci wycofują się do stoczni.
  • 08:15 – Gdańsk: w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego odbywa się wiec. Robotnicy żądają spotkania z przedstawicielami władz grożąc dewastacją urządzeń.
  • 08:20 – Gdańsk: pracownicy portu gdańskiego nie podejmują pracy. Żądają 30 proc. podwyżki i uregulowania spraw mieszkaniowych.
  • 09:50 – Gdynia: 200 robotników wydziałów kadłubowych Stoczni im. Komuny Paryskiej kieruje się pod Radę Zakładową. Rozchodzą się wiadomości o aresztowaniu Komitetu Strajkowego.
  • 10:00 - Gdańsk: w Stoczni Gdańskiej im. Lenina zostaje wybrany Komitet Strajkowy. Powołano trójki porządkowe chroniące mienie i utrzymujące porządek. Stoczniowcy wywieszają flagę owiniętą krepą.
  • 10:45 – Gdańsk: w Rejonie II portu gdańskiego kończy się wiec dokerów. Uchwalona zostaje rezolucja domagająca się podwyżki płac i obniżenia podatków.
  • 11:00 – Gdańsk: grupy operacyjne Służby Bezpieczeństwa, przy pomocy aktywu, opuszczają Stocznię Gdańską im. Lenina z rozmontowanymi radiostacjami.
  • 11:00 – Gdańsk: wiece w „Unimorze” i Stoczni Północnej. Załogi żądają uwolnienia zatrzymanych. W porcie gdańskim opracowywane są rezolucje, żądania podwyżki płac, obniżki cen artykułów spożywczych, wycofania wojsk z miasta.
  • 11:00 – Gdynia: wiec pod wydziałem K-4 Stoczni im. Komuny Paryskiej. Uczestnicy żądają usunięcia wojska spod stoczni i uwolnienia Komitetu Strajkowego.
  • 11:50 – Gdynia: wiec 4 tys. osób pod dyrekcją Stoczni im. Komuny Paryskiej. Dyrektor M. Tymiński zaprasza delegatów załogi do rozmów w dyrekcji. Demonstranci nie zgadzają się na rozmowy w dyrekcji, tylko w sali konferencyjnej stoczni. Delegaci żądają uwolnienia Komitetu Strajkowego, wyznaczają ultimatum do godz. 14:00, do tego czasu nie będą rozmawiali.
  • 12:00 – Gdańsk: w Stoczni Gdańskiej im. Lenina trwa wiec 5 tys. osób przed dyrekcją. Zostaje powołana Rada Delegatów. Przedstawiciele wydziałów nakazują powrócić na wydziały i powołują milicję stoczniową – robotnicy mają być ubrani w stroje robocze i kaski z numerami ewidencyjnymi, wszyscy muszą posiadać przepustkę stoczniową w celu identyfikacji.
  • 12:35 – Gdynia: delegacja czterech robotników Stoczni im. Komuny Paryskiej i I sekretarza KZ PZPR Władysława Porzyckiego udaje się do Dowództwa Marynarki Wojennej, gdzie przebywa I sekretarz KM PZPR, w celu przedstawienia żądań załogi. Delegaci w sali konferencyjnej stoczni oświadczają, że do czasu powrotu delegacji kierownictwo stoczni jest uznawane za zakładników.
  • 14:00 – Gdynia: delegaci nie wracają. Pod dyrekcją Stoczni im. Komuny Paryskiej zbiera się tłum, grozi podpaleniem budynku. Przychodzi wiadomość, że delegacja wróci o godz. 14:50.
  • 14:15 – Elbląg: pracownicy wydziału II w „Zamechu” nawołują do wiecu na pl. Czerwonym o godz. 18:00.
  • 14:30 – Gdańsk: w Gdańskiej Stoczni Remontowej zostaje wybrany Komitet Robotniczy. Ogłoszony zostaje 24-godzinny strajk okupacyjny. Wysunięto postulaty zabezpieczenia zakładu przed dewastacją, ukarania winnych za stan gospodarki kraju, podwyższenia płac i ustabilizowania cen, usunięcia wojska z miasta.
  • 14:30 – Gdynia: powrót delegacji do Stoczni im. Komuny Paryskiej. Zostaje nadany komunikat, że wyjaśnienie sytuacji aresztowanego Komitetu Strajkowego nastąpi 17 XII 1970 r. o godz. 7:00. Delegaci strajkujących wzywają do opuszczenia zakładu.
  • 14:50 – Elbląg: wobec wzmożonego wykupu benzyny i saletry władze miasta nakazują wycofać te produkty ze sprzedaży.
  • 15:00 – Gdynia: załoga Stoczni im. Komuny Paryskiej opuszcza zakład. W stoczni zostaje Komitet Strajkowy, który poleca stawić się nazajutrz do pracy.
  • 15:15 – Gdańsk: w Stoczni Północnej odbywa się narada delegatów wydziałów. Opracowana zostaje pięciopunktowa petycja, w której żąda się uwolnienia wszystkich aresztowanych, utworzenia nowych związków zawodowych, poszanowania konstytucji, normalizacji wszystkich norm.
  • 15:15 – Gdynia: grupa pracowników „Unimoru” udaje się do Stoczni im. Komuny Paryskiej, by omówić plan działań na kolejny dzień.
  • 15:30 – Gdańsk: Rada Delegatów Stoczni Gdańskiej im. Lenina ogłasza strajk okupacyjny.
  • 16:00 – Gdańsk: zwołana zostaje narada delegatów wydziałów Stoczni Gdańskiej im. Lenina z udziałem dyrektora Stanisława Żaczka i I sekretarza KZ PZPR Jerzego Pieńkowskiego. Przybywają także delegaci ze Stoczni Północnej i Gdańskiej Stoczni Remontowej. Po powrocie ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina w Stoczni Północnej zostaje wybrany Komitet Strajkowy.
  • 16:00 – Gdańsk: delegacja Komitetu Robotniczego Gdańskiej Stoczni Remontowej zostaje przyjęta przez sekretarza KW PZPR Jerzego Hajera i Włodzimierza Stażewskiego. Delegaci przedstawiają postulaty podwyżki płac i obniżenia cen, sekretarze obiecują udzielić odpowiedzi na postulatu, apelują o zachowanie porządku i spokoju.
  • 16:00 – Gdynia: dyrektor Stoczni im. Komuny Paryskiej Michał Tymiński i I sekretarz KZ PZPR Władysław Porzycki udają się do Zjednoczenia Przemysłu Okrętowego i władz wojewódzkich w celu omówienia sytuacji.
  • 16:30 – Gdynia: pracownicy portu gdyńskiego postulują wysłanie delegacji do robotników Wrocławia, aby zdobyć poparcie dla strajku.
  • 17:30 – Elbląg: przy pl. Jedności gromadzą się grupy młodzieży. Rozpoczyna się rabunek sklepów, radiowozy MO są obrzucane kamieniami. I sekretarz KMiP PZPR prosi wojsko o obsadzenie obiektów użyteczności publicznej.
  • 17:30 – Gdynia: do Stoczni im. Komuny Paryskiej wpływa telefonogram Zjednoczenia Przemysłu Okrętowego o zawieszeniu pracy stoczni do odwołania.
  • 17:35 – Elbląg: próba podpalenia kiosku przy ul. Lotniczej. Sprawca zostaje spłoszony przez przypadkowego przechodnia, który sam ugasił pożar.
  • 19:15 – Elbląg: pod KMiP PZPR zbiera się tłum 400 osób. Budynek zostaje obrzucony kamieniami, próbuje się go podpalić. Oddziały milicji rozpraszają tłum. Podpalone zostają dwa sklepy, dwa kioski i budka telefoniczna. Grupa robotników z „Zamechu” pomaga milicji rozpędzić chuliganów.
  • 19:30 – Gdynia: narada w Stoczni im. Komuny Paryskiej. Zapada decyzja o powiadomieniu pracowników o zawieszeniu pracy w stoczni (telefonicznie bądź osobiście). Dyrekcja prosi PKP o nadanie na stacjach komunikatu o zawieszeniu pracy w stoczni.
  • 20:20 – Gdańsk: komunikaty w Stoczni Gdańskiej im. Lenina nawołują do organizowania trzyosobowych komitetów, które będą organizować żywność dla strajkujących.
  • 20:40 – Gdańsk: spotkanie Rady Delegatów Stoczni Gdańskiej im. Lenina z dyrektorem Stanisławem Żaczkiem. Dyrektor ostrzega o planowanej interwencji wojska i wzywa do zakończenia strajku. Rada Delegatów ogłasza komunikat, że nie będzie przeciwstawiać się opuszczeniu stoczni przez robotników.
  • 20:50 – Elbląg: zabezpieczenie obiektów specjalnych przejmują jednostki Wojska Polskiego.
  • 21:00 – Gdynia: wystąpienie telewizyjne wicepremiera Stanisława Kociołka wzywające robotników Trójmiasta do podjęcia pracy.
  • 21:30 – Elbląg: do miasta przybywa z Gdańska kompania funkcjonariuszy MO z Piaseczna (100 ludzi), z marszu wchodzą do akcji rozpędzając demonstracje.
  • 22:00 - Gdańsk: spotkanie Rady Delegatów Stoczni Gdańskiej im. Lenina z I sekretarzem KZ PZPR Jerzym Pieńkowskim. Rada Delegatów wzywa załogę do opuszczenia stoczni. Jerzy Pieńkowski prosi I sekretarza KW PZPR o umożliwienie robotnikom opuszczenia zakładu ze względu na obowiązującą godzinę milicyjną.
  • 22:00 – Gdynia: oddziały wojskowe przegrupowują się w celu zablokowania stoczni i portu.
  • 22:10 – Elbląg: grupa 300 osób kieruje się na KMiP PZPR, zostaje rozbita przez oddziały MO.
  • 22:25 – Elbląg: grupa 300 osób zostaje rozproszona przez MO na ul. 21 Października.
  • 22:30 – Gdańsk: Rada Delegatów Stoczni Gdańskiej im. Lenina podaje przez radiowęzeł komunikat wzywający do opuszczenia stoczni. Radiowęzeł jest podłączony również na Stocznię Północną i Gdańską Stocznię Remontową. Przyjeżdżają delegaci ze Stoczni Północnej i Gdańskiej Stoczni Remontowej, żądają cofnięcia komunikatu.
  • 22:30 – Gdynia: na murze Kliniki Dziecięcej przy ul. Czerwonych Kosynierów pojawia się napis: „Strajk powszechny”.
  • 22:30 – Elbląg: grupa 200 osób zostaje rozproszona przez MO na ul. Świerczewskiego.
  • 22:45 – Gdynia: ponowne wystąpienie telewizyjne wicepremiera Stanisława Kociołka wzywające do podjęcia pracy.
  • 22:45 – Elbląg: grupa 250 osób zostaje rozproszona przez MO na ul. Ratuszowej.
  • 23:00 – Gdańsk: w Stoczni Północnej i Gdańskiej Stoczni Remontowej toczą się rozmowy o warunkach opuszczenia zakładów przez strajkujących.
  • 23:00 – Elbląg: kolejne grupy rozpraszane przez MO w centrum miasta.

Opcje strony