Instytut Pamięci Narodowej

Polskie Miesiące

Grudzień 1981

Jastrzębie-Zdrój

Ośrodek Odosobnienia Jastrzębie-Zdrój


Ośrodek Odosobnienia Jastrzębie-Szeroka - został założony na podstawie Dekretu o stanie wojennym (art. 41 ust. 1) Zarządzeniem nr 50/81/CZZK Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 grudnia 1981 roku, jako miejsce przetrzymywania członków opozycji antykomunistycznej. Ośrodek (właściwie: Ośrodek Odosobnienia Jastrzębie-Zdrój - Szeroka) został utworzony w Zakładzie Karnym Jastrzębie-Zdrój (Szeroka), i działał od 13 grudnia 1981 r. do marca 1982 r.

W dniu 13 grudnia 1981 r. w Zakładzie Karnym Jastrzębie-Zdrój (Szeroka), zaczęto przyjmować pierwszych internowanych do trzech pawilonów więziennych specjalnie wyznaczonych na ośrodek odosobnienia. Byli to przede wszystkim działacze NSZZ „Solidarność” z Małopolski i z regionu Śląsko-Dąbrowskiego. Przez następnych kilkanaście tygodni łącznie przebywało tu 536 mężczyzn. Przetrzymywano ich w skandalicznych warunkach: w zawilgoconych i niedogrzanych ośmioosobowych celach z łazienkami poza celami, nocą spano w kurtkach.

Pomimo braku podstawowych udogodnień i więziennego rygoru, internowani byli bardzo aktywni: prowadzili wykłady na temat ruchu związkowego na Zachodzie, uczyli się wzajemnie technik samoobrony, redagowali biuletyn obozowy, a wiadomości dowiadywali się z zagranicznych stacji radiowych (radio przechowywano w ukryciu) oraz produkowali znaczki poczty podziemnej. Podejmowano te działania nielegalnie, tj. wbrew stosowanym przez władze regulaminom internowania. Jednak władze ośrodka odosobnienia traktowały internowanych względnie pobłażliwie i nie narzucały zbyt dużego rygoru.

Już w połowie stycznia rozpoczęto się rozwożenie więźniów do innych ośrodków odosobnienia m.in. w Darłówku, Jaworznie, Kokotku, Uhercach, Nowym Łupkowie itp. Proces ten zakończył się około 23 marca 1982 r.

Odnosi się wrażenie że ośrodek w Jastrzębiu-Zdroju zorganizowano tymczasowo, aby dać władzom czas na zorganizowanie innych miejsc odosobnienia dla internowanych.

Opracowanie: Archiwum IPN

Literatura/Źródła:

Teresa Brodzka, Ośrodek Odosobnienia dla Internowanych w Jastrzębiu-Szerokiej, Encyklopedia Solidarności. http://www.encysol.pl/wiki/O%C5%9Brodek_Odosobnienia_dla_Internowanych_w_Jastrz%C4%99biu-Szerokiej [2013-11-20]

AIPN BU 529/29 – Protokoły kontroli odosobnienia z okresu stanu wojennego w Polsce

AIPN Ka 175/711 – Skorowidz alfabetyczny osób internowanych w ośrodku odosobnienia w Jastrzębiu-Zdroju

AIPN Sz 264/5

AIPN Sz 264/22

AIPN Sz 264/105

AIPN Sz 264/123

AIPN Sz 264/160

AIPN Sz 266/196

Opcje strony