Stanisław Mierzwa 1905–1985. Ludowiec i działacz niepodległościowy, red. Mateusz Szpytma, IPN Oddział w Krakowie, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Wydział Historyczny UJ, Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach, Warszawa-Kraków 2011, 347 s.
Stanisław Mierzwa był przedwojennym działaczem ruchu młodowiejskiego i ludowego, w czasie okupacji stał się postacią krajowego formatu w konspiracyjnym ruchu ludowym. W marcu 1945 r. wraz z piętnastoma innymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego został podstępnie aresztowany, a następnie sądzony w Moskwie. Po powrocie do kraju był jednym z czołowych polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego. Aresztowany przed wyborami do Sejmu Ustawodawczego, został skazany na 10 lat więzienia, które opuścił dopiero w 1953 r.
W PRL był Mierzwa ojcem duchowym najliczniejszego w ruchu ludowym środowiska opozycyjnego, kultywującego tradycje Wincentego Witosa, gromadzącego do końca niezależnych byłych współpracowników Stanisława Mikołajczyka.
W 25. rocznicę jego śmierci krakowski oddział IPN wspólnie z Wydziałem Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Towarzystwem Przyjaciół Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach zorganizował konferencję naukową, mającą nie tylko przypomnieć losy tej postaci, ale też przedstawić nowe ustalenia badawcze z nią związane. Pokłosiem tej konferencji jest tom Stanisław Mierzwa 1905–1985. Ludowiec i działacz niepodległościowy, zredagowany przez Mateusza Szpytmę. Zamieszczono w nim zarówno referaty naukowe, jak i wygłoszone na konferencji wspomnienia czy relacje. Całości dopełnia bogaty materiał ilustracyjny dokumentujący biografię bohatera książki.
SPIS TREŚCI
Przedmowa
Wstęp – Mateusz Szpytma
Alina Fitowa
Stanisław Mierzwa. Od Polskiej Akademickiej Młodzieży Ludowej do władz naczelnych Stronnictwa Ludowego
Janusz Gmitruk
Działalność podczas II wojny światowej
Antoni Kura
Represje komunistów (1945–1954)
Elżbieta Pietrzyk
Inwigilacja (1953–1985)
Mateusz Szpytma
Stanisław Mierzwa i ZSL. Wzajemne relacje w okresie tzw. przełomu październikowego (1956–1957)
Franciszek Dąbrowski
Stanisław Mierzwa a Stanisław Mikołajczyk w dokumentach sprawy operacyjnej kryptonim „Wirus” (1958–1961)
Tadeusz P. Rutkowski
Wobec opozycji i NSZZ „Solidarność” (1976–1985)
Janusz Skicki
Wkład Stanisława Mierzwy w powołanie i działalność Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach oraz Towarzystwa Przyjaciół tegoż Muzeum
Jan Gwizdała
Jakim go znałem (1981–1985)
Jan Hebda
Ostatnie pożegnanie Stanisława Mierzwy
Jacek Mierzwa
Wspomnienie o dobrych ludziach w złych czasach
