Przez długie lata w Bułgarii nie rozwinęła się zorganizowana działalność opozycyjna. W połowie lat 70. reżim Żiwkowa łatwo poradził sobie z próbami powołania ruchu opozycyjnego, wzorowanego na czechosłowackiej Karcie 77. Dopiero proklamowanie w 1984 r. polityki przymusowej bułgaryzacji Turków spowodowało pojawienie się wśród nich zorganizowanego oporu. Doszło nawet do kilku zamachów bombowych.
Pierwsze nieliczne organizacje opozycyjne zaczęły powstawać w 1988 r. W styczniu założono Niezależne Stowarzyszenie Ochrony Praw Człowieka, w marcu Niezależny Komitet Ochrony Ekologicznej Ruse, zaś w listopadzie Klub Poparcia Jawności i Przebudowy, który obok opozycjonistów skupiał także liberalnie nastawionych członków partii komunistycznej. W lutym 1989 r. powołano Niezależną Federację Pracy „Podkrepa”, bułgarscy intelektualiści wystosowali pierwszy od lat list protestacyjny, solidaryzując się z więzionym w Czechosłowacji Vaclavem Havlem. W kolejnych miesiącach aktywizowały się kolejne ugrupowania opozycyjne, wśród nich ekologiczna „Ekoglasnost”, walczący o wolność sumienia prawosławny Komitet Obrony Praw Religijnych, czy dokumentujące naruszanie praw człowieka Komitet 273 i bułgarska sekcja Komitetu Helsińskiego.
W początkach 1989 r. Żiwkow, pragnąc wzmocnić swoją pozycję, odwołał się ponownie do polityki antytureckiej. W efekcie wyemigrowało z kraju ponad 300 tysięcy bułgarskich Turków, w maju doszło także do rozruchów na tym tle. We wrześniu 1989 r. ogłoszono rehabilitację ofiar okresu stalinowskiego. Te działania nie były jednak w stanie zapobiec upadkowi dyktatora, zwłaszcza że z konieczności przeprowadzenia zmian zdawali sobie sprawę członkowie kierownictwa BPK. Na przełomie października i listopada w Sofii odbyła się międzynarodowa konferencja „Ekoforum”, która pozwoliła działaczom opozycji zaktywizować swoją działalność i zwrócić się o wsparcie do Zachodu.
10 listopada Żiwkow został usunięty z przywództwa partii, na czele której stanął premier Petyr Mładenow. Tydzień później objął on również urząd prezydenta. Do odgórnych przemian 18 listopada włączyło się społeczeństwo – w Sofii doszło wówczas do pierwszej z serii demonstracji. W ich trakcie żądano zaprowadzenia demokracji i rozpisania wolnych wyborów.
7 grudnia rozproszone ugrupowania opozycyjne połączyły się w Związek Sił Demokratycznych. Pod naciskiem demonstrantów władze decydowały się na kolejne ustępstwa: 15 grudnia ogłoszono amnestię, 29 grudnia zniesiono przepisy prawne dyskryminujące mniejszość turecką.
3 I 1990 r. rozpoczęły się rozmowy przedstawiciel BPK z opozycjonistami skupionymi w ZSD. 15 stycznia zniesiono zapis w konstytucji, gwarantujący „przewodnią rolę” partii komunistycznej. Dwa tygodnie później aresztowano Żiwkowa.
W kwietniu 1990 r. BPK zmieniła nazwę na Bułgarską Partię Socjaldemokratyczną. W maju zakończyły się rozmowy „okrągłego stołu”. W wolnych wyborach w czerwcu 1990 r. zwyciężyła partia socjaldemokratyczna (postkomunistyczna), prezydent Mładenow został jednak zmuszony do dymisji. Parlament 1 sierpnia wybrał na prezydenta lidera opozycji Żeliu Zelewa, który dwa lata później ponownie został wybrany na to stanowisko w efekcie wyborów powszechnych. W następnych miesiącach kolejne fale demonstracji i strajków prowadziły do dalszych demokratycznych zmian.