Przed 13 grudnia 1981 r. SB w Zielonej Górze wytypowała do internowania 43 osoby. Spośród nich, w czasie realizowania operacji krypt. „Jodła” internowano 38 osób. Nie internowano 4 działaczy, którzy podpisali deklaracje lojalności oraz Czesława Stasiaka ze Świebodzina ponieważ ukrywał się i został aresztowany w marcu 1982 r. Ogółem, w województwie tym internowano 46 osób. Przeważnie byli oni umieszczani w Ośrodku Odosobnienia w Zielonej Górze, który mieścił się w wydzielonej części Aresztu Śledczego, a następnie przewożeni do innych ośrodków, m. in. w Głogowie i Ostrowie Wlkp.
Po wprowadzeniu stanu wojennego władze nie odnotowały na większą skalę „agitacji do wrogich wystąpień” oraz strajków. Jedynie 14 grudnia zatrzymano w Nowej Soli czterech „emisariuszy z Lubina”, którzy zamierzali wejść na teren DZM „Dozamet”. Kilka dni później aresztowano (a następnie postawiono przed Sądem Wojewódzkim) 6 członków „Solidarności” ze Stoczni Remontowej Żeglugi Śródlądowej i Zarządu Budynków Mieszkalnych za udział – od 13 do 17 grudnia – w nielegalnych zebraniach oraz nakłanianie do „organizowania strajków i innych akcji protestacyjnych” w Nowej Soli. Z kolei 14 grudnia odmówił podjęcia pracy Edmund Heyduk – pracownik Zakładów Przemysłu Cukierniczego „Goplana” w Kargowej. Został on zwolniony z pracy ze skutkiem natychmiastowym. Trzy dni później, 17 grudnia w ZTD „Dekora” w Żarach pod znajdującym się na ich terenie krzyżem złożona została wiązanka kwiatów. Z tego powodu został internowany pracownik „Dekory” – Jerzy Bań. Okolicznościowe ulotki pojawiły się tego dnia także w innych miejscowościach województwa.
Po pewnym czasie sytuacja uległa zmianie i w ocenie władz partyjnych „przeciwnik polityczny nie zaprzestał walki, zaczęło działać podziemie. Powstały zorganizowane grupy”. W zakładach pracy, instytucjach i szkołach pojawiały się podziemne biuletyny, ulotki i hasła „atakujące władze”. Oprócz Zielonej Góry, struktury podziemnej „Solidarności” organizowano w szeregu miast, które wcześniej były siedzibami Miejskich Komisji Koordynacyjnych, między innymi w Gubinie, Krośnie Odrzańskim, Sulechowie, Świebodzinie, Żaganiu, Żarach oraz w Nowej Soli, która bardziej była związana z dolnośląską „Solidarnością”. W czasie stanu wojennego działały m. in.: Krośnieńska Organizacja Podziemna NSZZ „Solidarność”, Podziemie NSZZ „Solidarność” Ziemi Świebodzińskiej, Tymczasowa Komisja Wykonawcza NSZZ „Solidarność” w Żarach i Nowosolski Komitet Obrony Solidarności.
Z kolei w Zielonej Górze zawiązały się dwie struktury o charakterze regionalnym: Tymczasowa Regionalna Komisja Koordynacyjna (TRKK) NSZZ „Solidarność” Regionu Zielonogórskiego i Tymczasowa Międzyzakładowa Komisja Wykonawcza (TMKW) NSZZ „Solidarność” w Zielonej Górze. Komunikaty i oświadczenia TRKK NSZZ „Solidarność” Regionu Zielonogórskiego publikowano na łamach pisma „Solidarność Środkowego Nadodrza”. W związku z działalnością TRKK i wydawaniem tego pisma, SB prowadziła sprawę operacyjną o krypt. „Echo”. Efektem prowadzonych działań było aresztowanie 6 osób.
W latach 1982 – 1983 działała także TMKW NSZZ „Solidarność” w Zielonej Górze. Na przełomie lat 1982 – 1983 struktura ta wydawała pismo zatytułowane „Biuletyn Tymczasowej Międzyzakładowej Komisji Wykonawczej NSZZ »Solidarność« w Zielonej Górze”. Komunikaty i oświadczenia TMKW publikowano także w „Zielonogórskim Serwisie Informacyjnym”. Od listopada 1983 r. do stycznia 1984 r. SB zatrzymała lub aresztowała 19 osób. Spośród nich aktem oskarżenia objęto 11 osób podejrzanych o związki z tą organizacją i wydawanie „Zielonogórskiego Serwisu Informacyjnego”. Działania przeciwko tej grupie prowadzono w ramach sprawy operacyjnej o krypt. „Pryzmat”.
Przejawem oporu społecznego były natomiast manifestacje pod Pomnikiem Robotników (przy siedzibie ZR NSZZ „Solidarność” w Zielonej Górze) organizowane po mszach w pobliskim kościele pw. Najświętszego Zbawiciela. Latem 1983 pomnik został ogrodzony drewnianym płotem, później przewrócony, a następnie wywieziony i zakopany w jednej z pobliskich żwirowni. Z kolei w Nowej Soli, gromadzono się przy kościele pw. św. Antoniego. W czasie zgromadzeń układano tam krzyże z kwiatów i śpiewano pieśni, hymn oraz skandowano hasła popierające „Solidarność”.
Działacze pracowniczej i rolniczej „Solidarności” uczestniczyli także w niezależnych uroczystościach organizowanych przez opozycję oraz prowadzili działalność w duszpasterstwach (m. in. w Nowej Soli, Sulechowie, Świebodzinie, Zielonej Górze i Żarach). Prowadzenie niezależnej działalności w ramach duszpastertsw SB odnotowywała od 1984 r. Działacze „Solidarności” pracowniczej i rolniczej uczestniczyli także w pielgrzymkach do Częstochowy i Rokitna. Jednym z organizatorów pielgrzymek (bez zgody władz) był ks. Jankiewicz z Klenicy. Uczestnicy duszpasterstw kolportowali również wydawnictwa podziemne, które docierały z innych regionów.
Około połowy lat osiemdziesiątych aktywność podziemnej „Solidarności” w województwie zielonogórskim uległa wyraźnemu osłabieniu. Prawdopodobnie nie funkcjonowała w tym czasie żadna struktura o zasięgu regionalnym i nie ukazywała się prasa podziemna. Ostatnim znanym tytułem z tego okresu jest pismo „Solidarność Zielonogórska”, którego nr 1 ukazał się w sierpniu 1985 r. Działające w tym czasie grupy miały raczej niesformalizowany charakter. Przez cały czas docierały natomiast ulotki i pisma podziemne z innych regionów, przede wszystkim z Wrocławia, Warszawy, Gorzowa Wlkp. i Głogowa. Nasilenie akcji ulotkowych miało przeważnie związek z ważnymi wydarzeniami politycznymi (np. zabójstwo ks. Popiełuszki lub bojkot wyborów w latach 1984 i 1985). W związku z kolportażem ulotek antywyborczych w 1985 r. w Świebodzinie, Prokuratura Wojewódzka i Wydział Śledczy SB prowadziły do marca 1986 r. śledztwo przeciwko grupie działaczy „Solidarności” z rejonu Świebodzina. Z kolei w listopadzie 1986 r. z inicjatywy Bogdana Malickiego powstał w Sulechowie Ruch Młodzieży Solidarnej (RMS). Organizacja ta wydała w 1987 r. w formie maszynopisu trzy numery pisma „RMS”. Wydawanie pisma, z nową numeracją, wznowiono w 1989 r. Członkowie RMS zajmowali się także malowaniem napisów na murach i kolportażem ulotek oraz pism niezależnych.
Sytuacja w województwie zielonogórskim zaczęła się dopiero zmieniać pod koniec lat osiemdziesiątych. Chociaż wiosną i latem 1988 r. miały miejsce w Polsce dwie fale strajków, to w zielonogórskich zakładach pracy nie doszło do takich protestów jak w innych ośrodkach. SB odnotowała jedynie wzrost liczby konfliktów społecznych „na tle płacowym” (w maju 1988 r. zarejestrowano 6 takich przypadków, a w sierpniu liczba odnotowanych „zagrożeń” wynosiła 7). Proces odbudowy NSZZ „Solidarności” przybrał na sile dopiero na początku 1989 r., przede wszystkim po utworzeniu nowej struktury regionalnej - Tymczasowego Zarządu Regionu (TZR) NSZZ „Solidarność” w Zielonej Górze (używano też nazwy Zarząd Regionu Zielona Góra NSZZ „S”). TZR zawiązał się 22 stycznia 1989 r., a w jego skład weszło 11 działaczy Związku (w tym kilku członków ZR sprzed 13 grudnia 1981 r.). Skład TZR poszerzono o 9 osób w czasie spotkania z „przedstawicielami aktywnych środowisk”. W 1989 r. TZR tworzyli związkowcy z Sulechowa, Żar, Jasienia, Szprotawy, Zielonej Góry, Krosna Odrzańskiego i Świebodzina, którzy byli przedstawicielami zakładów gdzie działały już jawne komisje zakładowe. 11 lutego wybrano Prezydium TZR w składzie: Bogusław Malicki, Edward Krzycki, Michał Przydrożny, Kazimierz Górniak, Jerzy Podbielski i Bogdan Jarosz. Przewodniczącym wybrany został Malicki, a jego zastępcą Krzycki. W sierpniu 1989 r. dotychczasowy przewodniczący TZR otrzymał jednak votum nieufności i 28 sierpnia został wybrany nowy przewodniczący - Kazimierz Drozd.
Tymczasem, 17 kwietnia 1989 r. dokonano wyboru kandydatów, którzy mieli startować z listy KO „Solidarność”. W wyniku czerwcowych wyborów senatorami zostali Edward Lipiec (NSZZ „Solidarność” RI) i Walerian Piotrowski (KIK), natomiast posłami wybrano Jarosława Barańczaka, Andrzeja Gabryszewskiego i Tadeusza Sierżanta.
W 1989 r. odbudowa struktur NSZZ „Solidarność” nie przebiegała już w takim tempie jak tworzenie Związku w 1980 r. Sytuację tę w następujący sposób oceniono na łamach „Biuletynu Miejskiego”: „Brakuje przede wszystkim entuzjazmu, który towarzyszył tworzeniu się związku po podpisaniu Porozumień Sierpniowych. Organizacje związkowe rodziły się wtedy jak grzyby po deszczu, w niektórych przedsiębiorstwach wstępowały do nich prawie całe załogi. Dziś panuje większa nieufność. Wielu zwleka z decyzją, czekając na dalszy rozwój wydarzeń”.
Okres tymczasowości zielonogórskich struktur NSZZ „Solidarność’ zakończył się 20 stycznia 1990 r. Odbył się wówczas II WZD, podczas którego wyłoniono 15 osobowy Zarząd Regionalny NSZZ „Solidarność” w Zielonej Górze. Jego przewodniczącym został Wiesław Wysocki – pracownik Fabryki Dywanów „Novita”. W tym czasie zielonogórska „Solidarność” liczyła około 28800 członków i zarejestrowane były 262 komisja zakładowe.
Przemysław Zwiernik